Het lot van Margriet Brycken en haar dochter Heylken tijdens de Heksenvervolging op kasteel Cranendock
We staan hier bij het kasteel in Soerendonk, wat het decor was en waar de aanzet in 1595 gegeven werd voor een golf van heksenvervolgingen. Wij nemen u terug naar deze donkere dagen en vertellen u over het lot van Magriet Brycken en haar dochter Heylken uit Soerendonck.
Het was op 14 juni 1595 dat Margriet Brycken zich beklaagde bij de autoriteiten van de heerlijkheid Cranendonck, dat een dorpsgenoot uit Soerendonk kwaad sprak over haar. Hij beschuldigde haar van tovenarij: ze zou er met bovennatuurlijke krachten voor hebben gezorgd dat zijn graanvoorraad bedorven raakte.
Margriet wilde zich hiertegen verdedigen, want wie zich destijds niet verweerde tegen dit soort beschuldigingen, stemde in. Margriet en de dorpsgenoot werden beiden in gevangenschap genomen en ondervraagd. Uiteindelijk delfde Margriet het onderspit omdat slechts een vrouwelijke getuige van de vijf aangevoerde getuigen haar verhaal onderschreef: volgens het oordeel van de rechtbank waren er twee vrouwen nodig om het woord van een man, de dorpsgenoot, tegen te spreken. De dorpsgenoot werd door de schepenen van Soerendonk en Maarheeze vrijgelaten. Tot overmaat van ramp draaide de drossaard van Cranendonck, Hendrik Hovelmans, de rollen om en werd Margriet door hem aangeklaagd voor tovenarij.
Ook haar dochter Heylken werd verhoord en men kwam tot de conclusie dat Margriet haar verderfelijke kennis aan haar dochter had doorgegeven. Op de pijnbank bevestigde Margriet vervolgens meerdere namen die haar dochter eerder al had genoemd, waarmee een keten van processen in werking werd gezet. Naast Margriet en haar dochter Heylken, zou op 6 juli 1595 ook Jenneken inde Cramer op de brandstapel de dood vinden: zij werd door moeder en dochter aangewezen als lerares, de spil van de heksen in Soerendonk.
Twee maanden later werd in Maarheeze Hendrixken Delyen gevangengenomen: zij was een van de heksen die werden aangewezen in het eerdere proces van Margriet en haar dochter Heylken. Hendrixken werd daarop opgesloten op de korenzolder hier in het Huis van Cranendonck. Dit was toen het kasteel van de drossaard, alwaar zij zelfmoord pleegde door ophanging voordat zij kon worden gemarteld.
Geen van deze slachtoffers kreeg een herdenkingsdienst of begrafenis maar ruim 400 jaar later is er een expositie ingericht in kasteel Cranendonck als moment van erkenning en herdenking voor de 23 vrouwen welke tijdens deze heksenvervolging op gruwelijke wijze werden vermoord.
Helaas moeten wij constateren dat de verhalen van toen nog altijd actueel zijn. Pesten, roddel en achterklap en ongelijkheid inclusief de kwade gevolgen zijn van alle tijden.
